Мин 1994 сыллаахха Нам оройуонун Түбэ нэһилиэгэр сылгыһытынан үлэлии сылдьыбытым. Онно сылдьан аатырар балыктаах Үрүҥ Күөлү көрбүтүм. Нэлэһийэн дьэ улахана, киһи сөҕө көрөр эбэтэ: улаханынан даҕаны, балыктааҕынан даҕаны аатырыан аатырар, сураҕырыан сураҕырар эбит.
Бу улуу Эбэни тоҕо «Үрүҥ Күөл» диэн ааттаабыттарын туһунан үһүйээни Түбэ олохтооҕуттан, бэрт элбэх кэпсээннээх-ипсээннээх, устуоуйаны олус интэриэһиргиир, учуутал идэлээх Тарас Прокопьевич Никоновтан истэн турардаахпын. Ону төһө өйдөөн хаалбыппыттан кэпсиэм.
Былыыр-былыр дьон биис уустарынан, аҕа уустарынан тарҕанан олорор, бэйэ-бэйэлэрин кытта сир былдьаһан кыргыһар кэмнэригэр биир улахан нэлэмэн күөлгэ саха аҕатын ууһа олохсуйан олорбут. Бу күөл, бадаҕа, элбэх балыктаах буолан бэрт былдьаһыктаах эбитэ буолуо: чугаһынан тоҥус биистэрин уустара сотору-сотору быгыалаан сэриилэһэр идэлээхтэр эбит. Ону модьу-таҕа саха уолан боотурдара төттөрү кыйдыыллар эбиттэрэ үһү.
Биирдэ, самаан сайын үгэннээн турар кэмигэр, сахалар ыһыах ыһарга санаммыттар. Эт бөҕөтүн буһарбыттар, собо бөҕөтүн үөлбүттэр, кымыс бөҕөтүн кыынньарбыттар. Тоҥус биистэрин уустара ыһыах кэмигэр саба түһүөхтэрэ диэн сэрэхэдийэн, тыынан күөл арыытыгар ыһыахтыы киирбиттэр. Арыыга киирэ сорунуохтара суоҕа диэн, бигэ эрэллээх ыһыахтарын саҕалаабыттар. Араас көр-нар үгэннээн турар кэмэ эбит. Боотурдар сааларын-сэптэрин, охторун уурталаан, сыгынньахтанан, сэрэхтэрин сүтэрэн, күрэстэһэ сылдьар кэмнэригэр, эмискэ ох саа оноҕосторо куһуура түспүттэр, күүстээх бөҕөстөр кыайан ох сааларын ылбакка да хаалбыттар. Ити тоҥус биистэрэ ыраахтан чуҥнаан сахалар ыһыахтыыр кэмнэрин билэн баран, туос тыынан тыаһа-ууһа суох эрдэн кэлэн, төгүрүйэн саба түспүттэр эбит. Ону эрэ күүппэтэх ыһыахтыы сылдьар дьон үрүө-тараа сырсыбыттарын, эккирэтэ сылдьан тоҥус биистэрэ харса суох ытыалаан барбыттар. Ол кэмҥэ биир эмээхсин мүччү туттаран (бука, сэрэйдэххэ, сэнэх, бэйэтин кыанар соҕус кырдьаҕас) сиэнэ уолун кытта тыыга киирэн харса суох эрдэн барбыттар. Күөлү ортолоон иһэн өйдөөн көрбүтэ: тыытыгар (ыһыахха киирбэккэ хаалбыт) хамыйахтаах кымыстаах иһит турар эбит. Сиэнэ обургу уол эрдэр кэмигэр, эмээхсин хамыйаҕынан ол кымыстан баһа-баһа эбэтин алҕаан көрдөспүт: «Биһигини тоҥус биистэрин уустара көрбөтүннэр, эккирэппэтиннэр, эбэм барахсан, быыһаа-абыраа!», — диэн. Хата, кинилэр дьоллоругар биис уустара көрөн эккирэппэтэхтэр. Уу уҥуор туораан баран, эмээхсин сиэнин сүкпүтүнэн, соҕуруу диэки туһаайан Улуу Туймаада хочотун диэки айаннаабыт. Өр да өр айаннаан, бэрт эрэйи көрөн, сыккырыыр тыыннара эрэ тиийэн кэлбит. Ол тиийэн Дыгын Дархаҥҥа кэпсээн, көрдьөһөн-ааттаһан көмө көрдөөбүт. Дыгын Дархан аттаах боотурдарын илдьэ кэлэн, тоҥус биистэрин уустарыттан ити кэрэ нэлэмэн эбэлээх сири босхолообут.
Итинтэн ыла улахан Эбэни, эмээхсин кымыһынан алҕаабытын иһин, ытыктаан, «Үрүҥ Күөл» диэн ааттаабыттар уонна сахалар бэркэ таптаан олохсуйбуттар диэн үһүйээн баар.
Хойукка диэри Үрүҥ Күөл ити арыытыгар ох саа оноҕосторо тиит мастарга хатанан туралларын дьоннор көрөллөрө эбитэ үһү.
Уус Алдан улууһун Найахы нэһилиэгин олохтооҕо Егор Константиновтан истэн суруйда Владлен Винокуров, Нам улууһун Е.М.Ларионов аатынан Салбаҥ орто оскуолатын үөрэнээччитэ.