А.П. Окладников археологическай арыйыылара
Биллиилээх археолог, этнограф Алексей Павлович Окладников Сибииринэн, Монголиянан сылдьыбыта, Хотугу Муустаах акыйаан арыыларыгар уонна Орто Азия кумах куйаарыгар, Уһук Илин…
Алаас алгыһа дьаам суолугар
Элгээн сиригэр, Сунтаардыыр суол кытыытыгар Көрдүгэн диэн бүөр алаас баар. Бу дьон бөҕө олорбут, сиэр-туом олохсуйбут, түмүллүбүт, киһи кута-сүрэ тохтуур…
Былыргы кэмҥэ эргилиннэххэ…
Былыргы кэмҥэ эргилиннэххэ… РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, тыыл уонна СӨ үөрэх систиэмэтин Бочуоттаах бэтэрээнэ Анна Жиркова оҕо сааһын, ийэтин хас биирдии…
Дмитрий Апросимов туһунан
Эбэҥки талааннаах бэйиэтин, уруһуйдьутун, фольклориһын Дмитрий Апросимовы бэйэтин кэмигэр эбэҥки норуотун суруйааччытын быһыытынан билинии суоҕа. «Куралай кустук», «Күндэли Куо» курдук номохторун Сэмэн Данилов, Күннүк Уурастыырап айылла илик чаҕылхай айымньылар диэн үрдүктүк сыаналаабыттара. Ол эрээри оччотооҕу дьон-сэргэ ортотугар сахалыы суруйар эрээри тоҕо эбэҥки суруйааччыта аатырарый диэн тыл-өс эмиэ баара. Онуоха этэрдиин, хаамардыын-сиимэрдиин, майгылыын-сигилилиин дьиҥнээх эбэҥки суруйааччыта диэн Сэмэн Руфов этэн турар. Кырдьыгынан…
Билиҥҥи хараҕынан
Кэм-кэрдии ааһан истэҕин аайы, устуоруйаны анаарыы уларыйан иһэр. Бүгүн биһиги бэрэпиэссэр, филология билимин дуоктара Н.Н.Тобуруокабы кытта литература билиҥҥитин туһунан кэпсэттибит.…
«Кыым» хаһыат бастакы эрэдээктэрэ
Үтүө киһи аата үс үйэ тухары умнуллубат.өс хоһооно. Биһиги биир дойдулаахпыт «Кыым» хаһыат бастакы эрэдээктэрэ, сахалартан үрдүк техническэй үөрэхтээх аан…
Күрүөлэнии, киэҥ көҕүстэнии – түмэр тирэх
Платон Алексеевич Слепцов историческай наука кандидата, 80-тан тахса научнай уонна методическай ыстатыйа ааптара. Ыстатыйалара АХШ-ка, Великобританияҕа, Венгриияҕа уонна Турцияҕа тахсыбыттара.…
Литература тумаратыгар
Суруйааччы, экономическай наука дуоктара, бэрэпиэссэр, РФ наукатын уонна тиэхньикэтин бочуоттаах үлэһитэ, Томпо улууһун Бочуоттаах олохтооҕо Василий Дарбасов-Дабаччыма тылы хомоҕойдук имитэн-хомутан…
Манньыаттаах Уолун туһунан биир чахчы
Эбэм Октябрина Егоровна Григорьева кэпсээнин сурукка туһэриим. Кини Алдан оройуонун Кутана бөһүөлэгиттэн төрүттээх. Бу үһүйээни киниэхэ оҕо эрдэҕинэ, эдьиийэ Мария…
“Ойуулаан, хоһуйан баартым…”
Ангелина Кузьмина, суруйааччы,суруналыыс, тыл билимин хандьыдаата Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, «Албан аат», «Аҕа дойду сэриитин I истиэпэннээх» уордьаннарын, бойобуой…
“Олох туллар тутааҕа…”
Филология билимин дуоктара, СӨ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ Н.Н.Ефремов бүгүҥҥү хаһыаппыт маанылаах ыалдьыта. Николай Николаевич Амма улууһугар былыр 17-с үйэҕэ бурдук…
Олох эрийбит дьоно
Степан Афанасьевич Саввин-Күн Дьирибинэ саха литературатыгар сатирик бэйиэт, хомоҕой тыллаах үгэһит быһыытынан киирбитэ.
С.И. Николаев-Сомоҕотто – сахалартан бастакы анал үөрэхтээх этнограф.
Семен Иванович Николаев-Сомоҕотто устуоруйа билимин хандьыдаата, талааннаах этнограф-учуонай, академическай билиини тарҕатааччы, биир халыыпка хаайтарбатах киэҥ билиилээх-көрүүлээх киһи этэ. Кини 1923…
Саха устуоруйатыттан
Биир аҕа уустан тэнийэн, силистэнэн-мутуктанан сир-сибиир устун тарҕаммыт аймахтар төрүттэрин үөрэтэр курдук, саха төрдүн-ууһун үөрэтиигэ атын түүр-монгуол омуктар үөскээһиннэрин билэр,…
Саха чулуу учуонайа
Тыл билимин дуоктара, бэрэпиэссэр, РФ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ Евдокия Иннокентьевна Коркина Чурапчы улууһун Кытаанах нэһилиэгэр 1917 с. ахсынньы ый 17…
Сир түннүгэ
Бэйиэт, прозаик Сэмэн Маисов айымньыларыгар Бүлүү эҥээрдээҕи былыргы үһүйээннэр, остуоруйалар, сиэр-туом хамаҕатык киирбит. Холобур, муҥха сиэрин-туомун, оҕо төрөөтөҕүнэ Айыыһыты көрсүү-атаарыы…
Суруйааччыга кэм тыына
“Тыл айар муҥа, хомуһуннаах илбиһэ иҥмит киһитэ баар улахан дьарыкка ылларбыт, муҥҥа киирбит киһи… ол да эрээри тыл маастарын үөрэр…
Сүдү учуонай
Тыл билимин дуоктара Спиридон Алексеевич Иванову кытта төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр, лоп курдук 90 сааһын туолбут үөрүүлээх кэмигэр, көрсөн…
Т.Е. Сметанин айымньыларыгар биктэриинэ
Тимофей Егорович оҕолорго аналлаах олус үчүгэй айымньылардаах. Ол айымньыларынан биктэриинэни таайаргытыгар ыҥырабыт.
Тыл тутуутун маастара
Тыл тутуутун (языковое строительство) олохтуур уустук үлэҕэ саха бастакы үөрэхтээхтэрин үтүөлэрэ муҥура суох. Маныаха А.Е. Кулаковскай, П.А. Ойуунускай, Г.В. Баишев…
Тыл төрдүн үөрэтиигэ
Тыл билимин хандьыдаата, ССРС Наукаларын Академиятын Сибиирдээҕи отделениетын бэтэрээнэ, С.А.Новгородов аатынан Сударстыбаннай бириэмийэ лауреата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ Гавриил…
Уран кут кэрэһитэ
Ийэ тылбыт сүөгэйин сүмэтин, литэрэтиирэ кириитигэ Василий Протодьяконов этэринэн, «саха былыргы ойуулуур-дьүһүннүүр тылын салбарҕаһа, баайа, дэгэтэ, дорҕооно, тыл этиигэ, санаа…
Үрдүк айыылартан көрдөһүү
Уус Алдан улууһун Суотту нэһилиэгэр олорбут поэтесса, чабырҕахсыт, фольклорист, норуот былыргытын билээччи, этнопедагог Екатерина Местникова-Бурцева 1936 с. балаҕан ыйын 18…