Эбэм Октябрина Егоровна Григорьева кэпсээнин сурукка туһэриим. Кини Алдан оройуонун Кутана бөһүөлэгиттэн төрүттээх. Бу үһүйээни киниэхэ оҕо эрдэҕинэ, эдьиийэ Мария Романовна кэпсээбитин күн бүгүнүгэр диэри өйдөөн хаалбыт үһүйээнэ буолар:
— Эдьиийим Мария Романовна Владимирова, төрөөбүтүнэн Григорьева, төрүт дьон төрүөҕэ, ытык дьон ыччата этэ. Аҕатынан эһэтэ Кирилэ Григорьевка олох эдэр сааһыгар «Маҥан Баттах» диэн хос ааты биэрбиттэрэ эбитэ үһү. Урут олохтоох эбэҥкилэр күндү түүлээхтэринэн эргинэн олордохторо дии. Ийэтин аҕата Дабыыт, мин хос эһэм, дьоҥҥо-сэргэҕэ киэнник биллэр ойуун эбитэ үһү. Илин Хаҥалас төрүт уус баайа, Манньыаттаах бу Учур эбэҥкитэ Маҥан Баттах аҕата Өлөксөйү кытта билсэрэ эбитэ үһү. Алдан саарбата оччоттон баччаҕа диэри бастыҥ кылааннаах түүлээх быһыытынан биллэр. Итинэн сабаҕалаатахха, Манньыаттаах Баһылай Өлөксөй оҕонньору кытта сибээһэ күндү түүлээх кииһи эргинэн атастыы буолбут буолуохтаахтар. Өлөксөй оҕонньор уола Маҥан Баттах Г.В.Никифоровтыын-Манньыаттаах улахан уолунуун эмиэ доҕордуу эбиттэрэ үһү.
Манньыаттаах Уола саҥа былаастан куотан Гонам диэн сиргэ атынан кэлэн, салгыы табаны көлүнэн, Гонам эбэҥкилэринэн көмөлөрүнэн Айаан диэн сиргэ түспүттэрэ эбитэ үһү. Ити үһүйээн кэпсээнинэн сылыктаатахха, Маҥан Баттах табаарыһын, Манньыаттаах уолун, Японияҕа күрүүрүн көмөлөспүт эбит. Маннааҕы сири-уоту олохтоох булчут эбэҥкилэр эрэ билэллэрэ эбитэ үһү. Ити Японияҕа күрүүрүн эбэм Ылдьаана эмээхсин билэрэ үһү. Айанныыр суолга Маар Күөл диэн баар. Онно Манньыахтаах Уола арыалдьыт дьонун кытта дойдуларыттан букатыннаахтык аттанар сиэринэн, сэргэлэри туруортаабытын туһунан Учур олохтоохторугар номох баарын, мин эбэм Ылдьаана эмээхсин кэпсээбитэ. Эмээхсин ол сиргэ сылдьыбыт оҕонньортон ол сэргэлэри ыйыталаһара эбитэ үһү.
Сахалыы Бикипиэдьийэҕэ сурулларынан: «Никифоров Гаврил Васильевич (Манньыаттаах уола) (1871-19??) – саха аатырбыт атыыһыттарыттан биирдэстэрэ, Саха Сиригэр ырыынак сыһыаннарын олохтооһуҥҥа сүҥкэн оруоллаах киһи. Хабырыыл Никииппэрэп Манньыаттаах уола 1871 с. Илин Хаҥалас улууһун Бастакы Тыыллыма нэһилиэгэр сэтинньи 7 күнүгэр Адаам кыыһа Өкүлүүнэ Карпова уонна Сэргэй уола Баһылай Никииппэрэп-Манньыаттаах дьиэ кэргэнигэр бастакы оҕонон төрөөбүт. Эллэй боотуртан быһа хааннаахтарын билинэр эбиттэр. Аҕа уустарыгар элбэх баай баар эбит уонна биллэр ойууттар Уһун Ойуун, Токунай Ойуун. Түүлээҕинэн Ирбиит уонна Алын Новгород дьаарбаҥкаларыгар эргинэр этэ. Оборота 1 мөл. солк. тахса этэ. Дьокуускай куоракка хас да оскуола туттарбыта, Тыллымаҕа приход оскуолатын уонна пансион туттарбыта, онно оҕолоро Надежда, Елена уонна Аркадий үлэлээбиттэрэ. Реальнай училище үөрэнээччилэригэр истипиэндийэ анаабыта.
Сэбиэскэй былаас буолбутугар баайын-дуолун конфискациялаабыттара. Ол да буоллар атыыһыт түүлээҕин Владивостокка 280 тыһ. солкуобайга атыылаан генерал Пепеляев эспэдииссийэтин фондугар биэрбитэ. Харбиҥҥа олорбута, маҕаһыыннаах уонна түүлээҕи таҥастыыр мастарыскыайдаах этэ. Хаһан, ханна өлбүтэ чуолкай биллибэт. 1945 сыл балаҕан ыйыгар Дьоппуон миграциятын сулууспатыгар дойдуттан тахсан барда диэн сурук хаалбыт. Бу кэннэ кини туһунан сурах-садьык суох. Ол сыл уолун Анатолийы СМЕРШ дьоно дьоппуон үспүйүөнэ диэн ааттаан Кытайга туппуттара. Икки уоллааҕа уонна үс кыыстааҕа биллэр. Кытайга Харбиҥҥа кыра уолун Анатолийы кытта олорбута. Иккистээн кэргэннэммитэ, нуучча эмигрант дьахтарын ойох ылбыта. Онтон оҕолооҕо биллибэт» (https://sah.wikipedia.org/).
Эбэм кэпсээнин олус сэргээн, сэҥээрэн олорон истэн сурукка түһэрдим. Норуот тылынан уус-уран айымньыта улахан суолталааҕын улаханнык сэҥээрэн биллим, иһиттим.
Алдан оройуонун Кутана орто оскуолатын үөрэнээччитэ
Григорьева Нарыйаана.
Хаартыскалары http://ilin-yakutsk.narod.ru/ саайтан туһанныбыт