Алҕастар: бэчээккэ сурук тылын олохсуйбут үөрүйэхтэриттэн туорааһыннар
Ангелина Кузьмина, тыл билимин хандьыдаата. Тыл билимин хандьыдаата Н.М.Васильева «О современном состоянии орфографирования заимствованных слов в якутском языке (по материалам…
Билиҥҥи суругу-бичиги ырытыы
Кинигэ таһаартарар, айар куттаах дьон тылы таба туттуу, суруйуу ирдэбиллэрин үөрэтэн, эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыах тустаахтар. Онуоха ордук туохха алҕастар баалларын сиһилии…
Биэни ыаһын
Күн муҥутаан уһуур кэмигэр сайыҥҥы күн туруутун көрсө саха норуотун саамай күүтүүлээх бырааһынньыга Үрүҥ Тунах ыһыах ыһыллар. Кырыа кыһыны түмүктээн,…
Бэйэни билиһиннэриини уонна эҕэрдэ суругу суруйуу ньымалара
Билигин уһуйааннарга, үөрэх кыһаларыгар араас тиэмэҕэ күрэх уолаттарга да, кыргыттарга да ыытыллар. Төрөппүт оҕотун таҥаһын-сабын бэрийэн, тылын-өһүн чочуйан, тэрээһин ирдэбилин…
Дорҕооннору таба саҥарарга дьарык
Төрөппүт оҕото кыра эрдэҕиттэн сайдыылаах, сөпкө саҥарар-иҥэрэр, баай тыллаах-өстөөх буоларын баҕарар. Кэнники кэмҥэ оҕо саҥата мөлтөөтө диэн анал идэлээхтэр эрэ…
Дьахтар харысхала
Саха киһитэ кыыһы, дьахтары аал уот араҥаччытын, иэримэ дьиэ иччитин, күн күбэй ийэ сиимбэлин быһыытынан өйдүүр – ол олоҥхолорго олус…
Кэскилбит – тылбытыгар
Ангелина Кузьмина – филологическай наука хандьыдаата, Саха өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, РФ суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ, П.А. Ойуунускай аатынан литература түмэлин научнай…
Оонньуоххайыҥ эрэ, оҕолоор!
Оҕо барахсан сүүрэн-көтөн, мэниктээн улаатар. Күндү төрөппүттэр, оҕоҕутун кытта бииргэ дьарыктаныҥ, элбэхтик кэпсэтэн саҥарар-толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыҥ. 3-4 саастаах оҕолору маннык…
Оонньуур дьиэ тутуохха
Аныгы саха ыала оҕото сайдарыгар төһө кыалларынан бары өттүнэн хааччыйарга кыһанар. Онуоха тэлгэһэни оҥосторго маннык сүбэлэри биэриэ этибит. Оҕону көмөлөһүннэрэр,…
Оҕо түргэнник ааҕарыгар
Оҕо сахалыы түргэнник ааҕа үөрэнэригэр төрөппүккэ, учууталга аналлаах саайтар, сүбэлэр аан ситимҥэ элбэхтэр. Кыһаллыан, санаатын ууран дьаныардаахтык дьарыктаныан эрэ наада. Ол эрээри дьиҥ олох көрдөрөрүнэн төрөппүт көмөҕө наадыйар. Эбии үөрэххэ оҕону суруйтаран…
Оҕолоох эһэ
Ойуурга ийэ эhэ кырачаан оҕотун кытта олорор.Оҕо эhэ ийэтин кытта сарсыарда аайы «Соболоох» диэн күөлгэ балыктыы барар. Ийэтэ кинини балык…
П.А. Ойуунускай тыл бэлиитигин быһыытынан
П.А. Ойуунускай өссө Губревком салайааччыта эрдэҕинэ С.А. Новгородовка типографияҕа сахалыы шрифтэри оҥорууга уонна бастакы сахалыы сэбиэскэй тылдьыт тахсарыгар улаханнык көмөлөспүтэ. Оччотооҕуга…
Сайыннарар тускул
Ангелина Афанасьевна Кузьмина, тыл билимин хандьыдаата, «Киэҥ эйгэҕэ сахалыы таба суруйуу уонна хомоҕойдук саҥарыы сатабыла” кинигэтиттэн Былыр устар ууну сомоҕолуур…
Саха остуоруйаларын төһө билэҕин?
Остуоруйа истэр киэһэм –Оҕо сааһым чулуу дьоло,Остуоруйа – бараммат кэмОстуоруйа – аптаах олох. И.Гоголев Остуоруйа — киһиэхэ барытыгар өйдөнөр судургу…
Саха оҕотун сахалыы хайдах иитэбит?
Хас биирдии оҕо киһи быһыытынан иитиллэн тахсарыгар кини иитиллэр, улаатар эйгэтэ дьайар. Биһиги бары сахалыы тыллаах-өстөөх төрөппүттэр оҕобутун хайа төрүөҕүттэн…
Тылдьыты туһаныы – тыл суолтатын оҕоҕо үөрэтии биир көрүҥэ
Олох кырабыттан учуутал буолуохпун наһаа баҕарар этим. Оскуолаҕа үөрэнэр сылларбар миигин кэрэ мөссүөннээх, уурбут-туппут курдук бүрүчүөскэлээх, мааны таҥастаах учууталлар үөрэппиттэрэ.…
Сахалыы ааттаныы
Кэлиҥҥи кэмҥэ дьон ааттарын уларытан, сахалыы ааттанан, ону докумуонунан бигэргэтэр буоллулар. Cахалар бэйэбит төрүт ааттарбыт туһунан чинчийээччилэр суруйуулара балай эмэ.…
Сахалыы дебат
Маколи эппитин курдук «Предмет красноречия не истина, а убеждение» ол эбэтэр дебат уратыта диэн судьуйаларга тылгын тиэрдэн, тутуһар көрүүгүн ылыннарыы…
Сахалыы саҥарарга көмөлөһөбүт
Билигин оҕолор сахалыы сатаан саҥарбат буолан иһэллэр. Онуоха төрөппүт оҕотугар хайдах көмөлөһүөн сөбүй? Ол туһунан саха тылын учууталларыгар кэккэ ыйытыылары…
Сахалыы сурук-бичик сайдыыта
Сахалыы сурук-бичик С.А. Новгородов сүрүн санаатын быһыытынан “хайдах саҥараҕын – оннук суруй” диэн тосхолунан салайтаран үөскээбитэ. Билэрбит курдук, кини 1917 с.…
Сахаҕа куту-сүрү тутар тыллаах дьон
Үчүгэй тыллаах-өстөөх, дьоҥҥо-сэргэҕэ биллэр сир түннүктэрэ дьонтон киэҥ эйгэҕэ куту-сүрү тутар гына сахалыы ылбаҕайдык саҥарар-иҥэрэр сатабылы хайдах баһылаабыттарын, туох ньымалардаахтарын…
Сылгы өҥө-дьүһүнэ
Үүммүт 2023 сылбыт саха халандаарынан Дьөһөгөй сыла буолар. Киһи аймах устуоруйатыгар саха норуота ирбэт тоҥноох, тыйыс айылҕалаах дойдуга сылгыны үөрдээн…
Таайбараҥнар
Учуонайдар дакаастаабыттарынан, киһи мэйиитин сонунтан сонун дьарык сайыннарар. Ол иһин биһиги сайтпытыгар кэмиттэн кэмигэр киһини аралдьытар, таарыйа өйүн сытыылыыр, тылга…
Талахтан сарт иһит
Былыргы сахалар талаҕы быһаҕынан тыыран, эркиннээн, иилээн, онно тирии тутаахтаан сарт иһит диэни (нууччалыыта «корзина») оҥороллор эбит. Билигин ол ньыма…
«Оҕо көмүскэлин күнүгэр» тургутук
Оҕо – киһи кэскилэ, кини олоҕун салгыыр, туйаҕын хатарар ыччата. Ол иһин төрөппүттэр оҕолорун харахтарын харатын курдук харыстаан иитэллэр, дьоллоох…
Тургутук “Аҕа дойду Улуу сэриитигэр саха буойуннара»
Мин мантан сэриигэ барбытымБар дьонум алгыһын ыламмын,Далбаатыы хаалбыта алааһымБудьурхай баттахтаах тыатыныын. (И.И.Артамонов) 1941 – 1945 с.с. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр…
Тургутук “Саха Өрөспүүбүлүкэтин күнүнэн”
Муус устар 27 күнүн маҥнайгы бэрэсидьиэммит М.Е.Николаев Саха Өрөспүүбүлүкэтин күнүнэн биллэрбитэ. Бу саха норуота автономияны ылбыт уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин саҥа…
Тургутук: “Тыгын Дархан” айымньы
Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун суруйааччыта, П.А.Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата В.С.Яковлев-Далан төрөөбүтэ быйыл 95 сылын бэлиэтиир үбүлүөйдээх дьылбыт. Ону тэҥэ киинэ…
Тургутук. Төрөөбүт тылгын төһө билэҕин?
Биир эбэтэр майгыннаһар суолталаах тыллары синиэньим дэнэр. Тыл үөрэхтээхтэрэ тыл баайын төһө элбэх синиэньимнээҕинэн быһаараллар. Саха тыла муҥура суох баайа…
Тургутук ыам ыйа – Иэйэхсит ыйа
Саха сылы халлаан ыйынан уонна дьыл кэминэн, үлэ-хамнас саҕаланыытынан-түмүктэниитинэн, от-мас ситиитинэн-кэхтиитинэн, көтөр-сүүрэр олоҕунан көрөн араарар. Сыл саҕаланар ыам ыйыттан –…
Туу
Саха бэрт былыргыттан айаҕын ииттэн кэлбит биир абыраллаах тэрилинэн туу буолара. Икки сүрүн көрүҥнээх: мунду туута уонна собо туута (ардьа,…
Тыл оонньуута
Филворд (атыннык венгерскэй кроссворд дииллэр) – бу тыл оонньуута, кыбадараат иһигэр баар буукубалары холбоон тылы таһаарыы. Аангылыйа тылыттан тылбаастаатахха, “тылынан…
Төрүччү – оҕолорго кэрэхсэбиллээх дьарык
Шишигина Галина Николаевна, Амма улууһун Е.А.Шишигин аатынан Сатаҕай орто оскуолатыгар саха тылын, литературатын уонна төрүт култууратын учуутала Уруккулуур удьуорбутУруйдаабыт олохторунУмнубакка…
Төрөөбүт тылга – саҥа сүүрээн
Оҕоҕо сахалыы төрүт билиини, үгэһи, тылы иҥэриигэ бэрт сэргэх көрүүлээх эдэр ыал Саргылаана уонна Борис Кармановтары кытта кэпсэттибит. Кинилэр кырачаан…
Учуутал-логопед сүбэлэрэ
Оҕону кытта тѳрүѳҕүттэн тѳрѳппүт сѳптѳѳхтүк алтыһара саҥатын сайдыытыгар улахан суолталаах: имэрийэн, илиигэ ылан, сымнаҕастык кѳрѳн, мичээрдээн, сыллаан, кэпсэтэн. Тѳрѳппүт оҕо…
Уһуйуу ньымаларыттан
Гаврильева Вера Святославовна,«Төрөөбүт кыраайым» куруһуок салайааччыта,саха тылын, литературатын учуутала.Дьокуускай куорат В.И.Малышкин аатынан23 №-дээх орто оскуолата. Аныгы оҕону уһуйуу, сайыннарыы сүрүн…
Хос аат туһунан
(Н.Д. Неустроев пьесаларын холобуругар) Таатта улууhунХара Алдан орто оскуолатын9 кылааһын үɵрэнээччитэАльмира Варламова Саха ааты биэрэр дьоҕура киһини таба көрөр мындырыттан…
Хоһоон айааччыларга анаан
Быйыл төһө да кыһыммыт өтөр-наар буолбатах томороон тымныынан, аам-даам туманынан, анысхан тыалынан кыһарыйдар, кэтэһиилээх сандал сааспыт барахсан тиийэн кэллэ. Ону…
Үгэстэр эргиирдэринэн оҕону иитии
Биһиги Сахабыт сирин норуота бэйэтэ туспа култууралаах, тыллаах- өстөөх, ырыалаах-тойуктаах, олохсуйбут үгэстэрдээх, атын ханнык баҕар норуоту кытта тэҥҥэ сайдар, ыарахан…